رجوع در طلاق به این معنی می‌باشد که مردی زن خویش را طلاق داده است ولی بدون خواندن صیغه عقد، با همسرش مجدد ارتباط برقرار کرده است. با رجوع، حکم طلاق باطل می‌شود و زوجین دوباره به زوجیت یکدیگر در می‌آیند. رجوع هم در گفتار و هم در رفتار مرد محقق می‌شود.
در رجوع( زمانی که حقي برای رجوع مرد به زن بعد از طلاق نیز وجود داشته باشد)، زن و شوهر سابق بدون نیاز به عقد مجدد و بدون رعایت شرایط خاص به یکدیگر محرم می‌شوند. بر اساس قابل بازگشت و یا قابل رجوع بودن طلاق، یا عدم امکان رجوع از طلاق، وقوع طلاق، به بائن و رجوع، تقسیم می‌شود. این تقسیم بندی در حقوق مدنی و قانون حمایت از خانواده، پذیرفته شده و در عرف و رویه قضایی نیز اجرا می‌گردد. به طور کلی رجوع به معنی بازگشت به محل قبلی است درواقع به معنی اعاده وضع به حالت سابق می باشد. در قانون امور حسبی، زوجه ای که در طلاق رجعی باشد همچنان زوج را همسر وی می‌دانند.
اقسام رجوع:
رجوع دارای دو قسم می‌باشد، فعلی و قولی.
رجوع قولی؛ با به کاربردن هر لفظی که بر رجوع مرد به همسر دلالت می‌کند، اتفاق می‌افتد. به کاربردن عبارتی مانند 《به تو رجوع کردم》یا 《تو را به ازدواج سابق برگرداندم》، رجوع قولی است.
رجوع فعلی؛ به رجوعی گفته می‌شود که در آن، مرد با انجام کاری، نشان می‌دهد که زن را دوباره همسر خود کرده است.( با لمس و نوازش…)
بررسی احکام رجوع در طلاق:
۱. رجوع تنها در طلاق رجعی جایز است، بنابراین در طلاق‌های خلع و مبارات که طلاق بائن هستند، رجوع جایز نمی‌باشد.
طلاق بائن؛ به محض اینکه صیغه طلاق خوانده شد، زن و مرد به هم نامحرم می‌شوند. به همین منظور برای اینکه بتوانند دوباره با یکدیگر زندگی کنند، باید ازدواج مجدد انجام دهند.
طلاق رجعی؛ در طلاق رجعی، به زن و مرد فرصت داده می‌شود که تصمیم بگیرند، آیا می‌خواهند به زندگی مشترک بازگردند( رجوع کنند) یا خیر.
۲. در طلاق‌های خلع و مبارات، اگر زن در زمان عده از بخشش خود صرف نظر کند، رجوع جایز می‌شود.
۳. در صورت رجوع مرد، زن باید از او تمکین کند.
۴. اگر مردی همسر خود را دوبار طلاق دهد و بعد از هر طلاق به او رجوع کند یا او را دوباره عقد کند، بعد از طلاق سوم، زن به مرد حرام می‌شود.( یعنی برای بار سوم زن حق رجوع به مرد را ندارد مگر آنکه زن با مرد دیگری ازدواج کند که در این شرایط زوجه بعد از آمیزش با شوهر دوم میتواند پس از مرگ او یا طلاق از وی، دوباره با شوهر اول خود ازدواج کند.
درخصوص رجوع از طلاق باید به موارد ذیل دقت داشته باشیم:
رجوع به خواست و اراده مرد نیاز دارد پس به صرف انجام اعمالی از جانب او که دلالت بر رجوع از طلاق دارد، این امر محقق می‌شود. مانند لمس همسرش و یا گفتن جمله ای که مبنی بر رجوع از طلاق باشد.
از آثار دیگر طلاق رجعی می‌توان به حق نفقه زن اشاره کرد. زن در دوران رجوع از طلاق از حق نفقه برخوردار می‌باشد و زوجین از طرفین، نیز می‌توانند ارث ببرند. اما رجوع از طلاق باید براساس قانون به ثبت برسد.
ثبت رجوع از طلاق:
همانطور که گفتیم در طلاق رجعی مرد میتواند در مهلت معین از طلاق رجوع کند اما این مهلت عبارت است از، مدت عده زن در طلاق رجعی، از آن جهت که رجوع از طلاق یک تغییر در وضعیت تاهل محسوب می‌شود و حتما باید به ثبت برسد. زیرا عدم ثبت رجوع ممکن است به زن ضرر وارد کند. قانون‌گذار مردان را ملکف کرده است که رجوع از طلاق را به ثبت برساند. در این زمان مرد موظف است ظرف یک ماه اقدام به ثبت آن نمايد.
نحوه ثبت رجوع از طلاق:
زوجین به دفترخانه‌ای که صورت‌جلسه طلاق در آن ثبت شده است مراجعه کنند و براساس قانون حمایت از خانواده، در صورت تحقق رجوع از طلاق صورت‌جلسه‌ی طلاق ابطال می‌گردد و طلاق ثبت نخواهد شد.
مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق:
از آن جهت که ثبت رجوع از طلاق موضوع بسیار مهمی است، عدم ثبت رجوع از طلاق نیز جرم تلقی شده و مجازات در پی خواهد داشت. طبق قانون حمایت از خانواده، چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی، تا یک ماه بعد از رجوع از ثبت امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه رجوع از طلاق، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم خواهد شد. جزای نقدی این جرم عبارت است از هشتاد تا صد و هشتاد ميليون ريال و حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه حبس متغیر می‌باشد.
مدت زمان رجوع از طلاق:
رجوع از طلاق همانطور که در مقاله ذکر شده است تنها در طلاق رجعی امکان پذیر می‌باشد و حقي است که برای مرد تعیین شده است. مدتی که قانون برای رجوع از طلاق( در طلاق رجعی) در نظر گرفته است سه ماه می‌باشد که بعد از انقضای مدت عده، امکان رجوع از بین می‌رود. رجوع باید توسط مرد صورت گیرد. مرد میتواند با هر لفظ و علمی انجام بشود.( رجوع در دفاتر ثبت ازدواج و طلاق باید ثبت بشود.)
بر اساس ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی: عده به معنای مدتی است که تا انقضای آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند. پس طبق ماده نام‌برده، بعد از طلاق، زنان مستلزم رعایت مدت عده می‌باشند که با توجه به شرایط زن، مانند، باکره بودن، یائسه بودن، باردار بودن… مدت این عده متفاوت است. با توجه به مدت عده ( سه ماه) زمانی که زن باکره یا یائسه باشد، طلاق بائن می‌باشد و مرد حق رجوع ندارد.
در خصوص طلاق رجعی زن باردار: از آنجا که مدت عده زن باردار، تا پایان وضع حمل می‌باشد، حق رجوع نیز تا پایان زمان بارداری پا برجا می‌باشد.
