منظور از سهم الارث زوجه و زوج، سهمی است که هر یک بعد از فوت همسرشان به ارث خواهند برد.
در عقد نکاح دائم رابطه زوجیت میان زوجین به وجود میاد. این بدان معناست که هر دو از يکديگر ارث می‌برند. تقسیم سهم الارث برای زوج یا زوجه متفاوت می‌باشد و هرکدام شرایط مختص خود را دارند. برای مثال دارا بودن فرزند و چند همسری زوج.
در خصوص سهم الارث زوجه:
هرگاه میان زوج با زوجه نکاحی دائم خوانده شود، زوجین از يکديگر ارث خواهند برد. و سهم هر یک در قانون جداگانه مطرح می‌شود. از آنجایی که عقد دائم، از اصلی ترین شروط دریافتی سهم الارث زوجین از يکديگر می‌باشد، پس در عقد موقت از هم ارثی قرامت نخواهند داشت. اگر شخصی از شوهر مرحوم خود فرزندی داشته باشد، یک هشتم از متوفی سهم الارث دریافت می‌کند و اگر فرزندی نداشته باشد یک چهارم. در شرایطی که زوج تعدد زوجه داشته باشد، سهم هر یک از آنها در صورت داشتن فرزند یک هشتم و در صورت عدم فرزند، یک چهارم می باشد.
(سهم الارث میان زوجه ها از ماترک متوفی، به شکل کاملا مساوی تقسیم می‌گردد.)
اگر زوجه فرزندی نداشت، بعد از دریافت یک چهارم سهم الارث الباقی ترکه به مادر، پدر، خواهر، برادر و سایر افراد در طبقه دوم و سوم ارث می‌رسد. اما هنگامی که متوفی جز همسر هیچ وارث دیگری نداشته باشد، بعد از گذشت ده سال تمامی سهم الارث جز همان یک چهارم به خزانه دولت تعلق می‌گیرد. درواقع با سه چهارم ارث متوفی بدون وارث برخورد می شود.
سهم الارث زوج:
زوج بر خلاف زوجه از سهم الارث بیشتری برخوردار می باشد. همانند زوجه، برای زوج وجود فرزند نیز در تقسیم سهم الارث حائز اهمیت می‌باشد. اگر زوج از زوجه فرزندی داشته باشد یک‌چهارم سهم الارث، و در صورت عدم فرزند از زوجه، یک دوم ارث را دریافت می‌نماید. اگر زوجه هیچ وارثی جز زوج نداشته باشد بعد از فوت وی تمامی اموالش به شوهر خود می‌رسد.
سهم الارث زوجین در طلاق:
هنگامی که زوجه به موجب زوج، طلاق رجعی گرفته باشد؛ به مدت سه ماه تمام یا همان مدت عده، هر کدام که فوت کنند دیگری از وی ارث می‌برد. چراکه در طلاق رجعی در مدت عده هر زمان که مرد بخواهد می‌تواند به زن رجوع داشته باشد.(حتی بدون خواندن خطبه عقد)
ولی این شرایط تنها در طلاق رجعی است و در طلاق بائن این موضوع صدق نمی‌کند. زیرا بعد از خواندن صیغه طلاق زوج و زوجین هیچ حقی بر یکدیگر نخواهند داشت حتی در مدت مشخص عده، بنابراین در مدت عده زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند جز در مواردی استثنایی. که آن نیز طلاق زوج از زوجه به دلیل بیماری خاص، می‌باشد. اگر زوج به دلیل همان بیماری فوت کند، زوجه از ماترک متوفی ارث می‌برد. و طلاق اگر بائن باشد، زوجه زمانی که ازدواج نکرده باشد از زوج ارث خواهد برد.
اگر وارث به هر دلیلی از پرداختن سهم الارث زوجه امتناع نماید، زوجه می‌تواند سهم خود را از عین ماترک استیفاء کند.
اگر هیچ وارثی برای شخص متوفی عین مال او راجع به احکام نباشد، بعد از ده سال به خزانه دولت تعلق خواهد گرفت.
افراد در برخورد با مسائل ارثی بسیار دچار تنش می‌شوند چرا که جدا از غم و اندوه از دست دادن عزیزی، درگیری های میان افراد یک خانواده مشکلات بسیاری را به همراه خواهد داشت. بنابراین در رویارویی با مسائل ارثی ترجیح می‌دهند از وکیل ارثی متخصص بهره‌مند شوند. موسسه حقوقی حقیقت گستر سابقه درخشانی در پرونده های ارثی دارد و بهترین وکیل شرق تهران در موسسه حقوقی حقیقت گستر واقع در تهرانپارس فعالیت می‌کند.
