کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری

در همه شهرهای دنیا برای ساخت‌و‌ساز در شهرها، قوانین و ضوابطی وجود دارد.کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مرجعی است برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی از لحاظ ضوابط شهرسازی و ایمنی است. اگر شهروندان که در ساخت و ساز دست دارند در حوزه ساختمان سازی مرتکب تخلفی شوند، این تخلف در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها از ۱۱ تبصره تشکیل شده‌است.

در صورتی که تخلفات زیر صورت بگیرد کمیسیون ماده ۱۰۰ تشکیل می‌گردد:
1- احداث بنا بدون پروانه (مجوز) یا احداث بنا خارج از پروانه یا مازاد بر آن
2- عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
3- تجاوز به معابر شهر
4- استحکام نداشتن بنا یا عدم رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و شهرسازی در احداث بنا
5- تغییر کاربری غیرمجاز
6- تخلف مهندس ناظر ساختمان
اعضای کمسیون م 100
1- نماینده دادگستری
2- نماینده شورای شهر
3- نماینده فرمانداری
4- نماینده شهرداری
در بین این اعضا نماینده شهرداری حق رای ندارد و تنها برای ادای توضیحات در جلسات این کمیسیون حاضر می شود.

روند اجرایی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
⦁ پس از اعلام موارد تخلف و اخذ لایحه دفاعیه شخص پرونده برای رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری بدون حضور ذینفع صورت می گیرد.
⦁ در صورتی که نیاز به توضیحات ذی نفع باشد حضور وی بلامانع است.
⦁ شهرداری و مالک یا قائم مقام وی می توانند ظرف مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ رای نسبت به آن اعتراض نمایند.
⦁ مرجع رسیدگی به این اعتراض کمیسیون دیگر ماده ۱۰۰ خواهد بود که اعضاء آن غیر از افرادی است که در صدور رای قبلی شرکت داشته اند .
⦁ رای این کمیسیون قطعی می باشد.

انواع تخلفات ساختمانی در ساختمان ها
.1 تفکیک اعیانی‌های تجاری بدون مجوز یا برخلاف ضوابط
.2 قطعه بندی زمین بدون مجوز یا مغایر با ضوابط تفکیک عرصه
.3 تقسیم یک واحد ساختمانی بدون مجوز یا مغایر با ضوابط تفکیک اعیانی
.4 تغییر کاربری
.5 تغییرات در آپارتمان
.6 تغییر نوع استفاده ساختمان
.7 تبدیل استفاده باغ (با قطع اشجار)
.8 تبدیل پارکینگ به مسکونی یا تجاری و.
.9 استفاده حرف پزشکی از واحدهای مسکونی
.10 احداث بالکن
.11 احداث در مناطق ممنوعه
.12 احداث بدون پروانه ساختمان
.13 احداث ساختمان در اراضی فاقد کاربری
۱.14 احداث ساختمان بیش از سطح اشغال مجاز
.15 احداث اعیانی مغایر با نقشه و مفاد پروانه ساختمانی
.16 احداث اعیانی مازاد بر پروانه اعم از کم یا بیشتر از تراکم مجاز
.17 احداث اعیانی بیشتر از ارتفاع مندرج در پروانه یا مغایر با ضوابط
.18 احداث ساختمان طبق نقشه ولیکن در ملک دیگر یا در ضلع دیگر همان ملک
.19 عدم رعایت عقب کشی املاک از برهای اصلاحی معابر و خیابانها
.20 عدم رعایت بهداشت در ساختمان
.21 عدم رعایت ایمنی بنا در ساختمان
.22 عدم رعایت استحکام بنای ساختمان
.23 اشرافیت به املاک و ساختمانهای مجاور
برخی از تخلفات
1.مسکونی باشد.
2.تجاری، صنعتی و اداری باشد‌.
3- تخلف مربوط به عدم احداث پارکینگ و یا غیر قابل استفاده بودن پارکینگ.

4. تجاوز به معابر شهری.
   5- تخلف عدم استحکام بنا.
   6- تخلف عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی.
   7- تغییر کابری

انواع ضمانت های اجرا تخلفات ساختمانی
1- تخریب : حکم تخریب در صورتی صادر می شود که مخالف اصول شهرسازی ، فنی ، بهداشتی باشد .
2- اخذ جریمه : در صورتی که اصول فنی بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد که در این صورت کمسیون می توان با صدور رای بر اخذ جریمه به ازاء هر متر مربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان در صورتی که ساختمان ارزش سرقفلی داشته باشد هر کدام که مبلغ آن بیشتر است از ذی نفع ، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام نماید .
در مورد دو حکم تخریب و اخذ جریمه ذکر این نکته خالی از فایده نمی باشد که در موردی که اصول شهرسازی فنی و بهداشتی رعایت شده باشد حکم به تخریب بدهد و یا اینکه حکم به جزای نقدی بدهد.
3- تخلف تراکم اضافی : تخلف تراکم اضافی که عبارت است از اضافه بنا زائد بر مساحت زیر بنای مندرج در پروانه ساختمانی از سوی مالک ، یکی دیگر از انواع تخلفات داخل در صلاحیت کمسیون م ۱۰۰ قانون شهرداری می باشد . کمسیون در مورد این نوع از تخلف دو نوع حکم می تواند صادر کند که عبارت است از :
۱ – تخریب
الف – در صورتی که رعایت اصول فنی شهرسازی و بهداشتی نشده باشد .
ب – در صورتی کمسیون حکم به پرداخت جریمه دهد و ذی نفع از پرداخت جریمه پس از تقاضای شهرداری مبنی بر وصول جریمه از ذی نفع خود داری کند . در این دو مورد کمسیون مکلف به صدور حکم تخریب می باشد.
۲ – رای به اخذ جریمه
کمسیون می تواند در صورت عدم ضرورت قطع اضافه بنا رای به اخذ جریمه علیه ذی نفع بدهد.

مرجع شکایت از تصمیم های قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
آرای قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مطابق بند ۲ ماده ۱۰ دیوان عدالت اداری قابل شکایت و اعتراض در دیوان عدالت اداری می باشد. پس از صدور رای در مرحله تجديد نظر، اصطلاحاً رای قطعی و قابل اجراست. امّا مطابق بند ٢ ماده ١٠ قانون تشكيلات و آيين دادرسی ديوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢، می توان به تصميم قطعی كميسيون در ديوان عدالت اداری اعتراض كرد.
از طرفی ، رای قطعی كميسيون قابل اجراست كه می توان دستور موقت مبنی بر توقف اجرای حكم قطعی را نيز هم زمان با اعتراض به رای از ديوان مطالبه کرد.
رسيدگی در ديوان عدالت اداری ۲ مرحله ای و غير حضوری است. به اين معنی كه اعتراض به رای كميسيون ابتدا در مرحله بدوی مورد رسيدگی قرار می گيرد و پس از صدور رای ظرف مدت ٢٠ روز از تاريخ ابلاغ، قابل اعتراض در مرحله تجديد نظر است.
در مرحله بدوی، فقط اشخاص حقوقی و حقیقی می توانند شکایت نمایند. امّا در تجدید نظر، علاوه بر اشخاص حقیقی و حقوقی، شهرداری ها نیز می توانند نسبت به این رای صادر شده اعتراض کنند.
برای افراد مقیم، مهلت زمان تجدید نظرخواهی ۲۰ روز و برای افراد مقیم خارج کشور، این زمان ۲ ماه از زمان ابلاغ است.