ازدواج موفق
یکی از مسائل مهم اسلام ازدواج و تشکیل خانواده است. ازدواج در اسلام به دونوع دائم و موقت (منقطع) تقسیم می شود. برخی متعه را ازدواج نمی‌دانند و معتقدند متعه یعنی تمتع (لذت جویی) ، درحالی که هدف از ازدواج، تشکیل خانواده است. عقد موقت به این معناست که مرد و زنی برای مدت معین و معلومی با مهریه معین با یکدیگر ازدواج می کنند و تنها تا زمانی که زمان عقدشان تمام نشده، با یکدیگر زن و شوهرند و پس از پایان مدت دیگرمحرم نیستند و رابطه زوجیت خود به خود پایان می پذیرد.
در ازدواج موقت رضایت زن و مرد و مشخص شدن مهریه و خوانده شدن عقد و مدت لازم است.
سعی داریم در مقاله ی زیر به بررسی حقوقی ازدواج موقت و آثار آن بپردازیم.
اذن پدر
سن قانونی جهت ازدواج موقت برای دختر ۱۳ سال تمام است. بنا بر نظر مشهور فقها در تصمیم گیری برای ازدواج،
اجازه پدر لازم است.
طبق قانون مدنی، رضایت پدر یا جد پدری برای ازدواج موقت یا دائم دختر باکره الزامی است .
ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی بیان می کند:
«ازدواج دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد منوط به اجازه پدر یا جد پدری او است .»
ثبت ازدواج موقت
در رابطه با ازدواج موقت و آثار آن باید گفت: طبق قانون، زوج بایستی ازدواج، طلاق، رجوع از طلاق و فسخ نکاح را ثبت نماید. این در حالی است که برای ازدواج موقت الزامی برای این کار وجود ندارد. زمانی که ازدواج موقت با صیغه ی صحیح ( عربی یا فارسی) با قید مهریه و مدت جاری گردد، نیازی به ثبت کردن آن وجود ندارد.
در ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی ، قانونگذار ثبت رسمی ازدواج موقت را برعکس ازدواج دائم الزامی ندانسته است مگر در سه مورد : باردار شدن، توافق زوجین وشرط ضمن عقد.
نفقه
یکی از نکات حقوقی در رابطه با صیغه و آثار آن بحث نفقه است. طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، مرد اجباری برای پرداخت نفقه ندارد. مگر این که این موضوع شرط شده باشد یا عقد بر مبنای آن جاری شده باشد.
در صورتی که پرداخت نفقه جزء شروط ضمن عقد مطرح شده باشد، می تواند به عنوان یک تعهد و تکلیف قابل پیگیری و مطالبه باشد.
ارث
طبق ماده ٩٤٠ قانون مدنی «زوجين كه زوجيت آنها دایمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از يكديگر ارث می برند.»
این ماده بیان گر این است که در عقد موقت ميان زن و شوهر توارث برقرار نيست، مگر آن كه زن ارث بردن را ضمن عقد شرط کند، در این صورت از شوهر موقت خود نیز ارث می برد.
تمکین
زن در ازدواج موقت الزامی به تمکین ندارد. مگر آنکه مرد در ضمن عقد، تمکین زوجه را شرط کرده باشد که در این صورت نفقه ازدواج موقت الزامی می شود. زن می تواند میزان رابطه و مراودات بین خود و مرد را نیز تعیین کند و در صورت پذیرفتن مرد، عقد موقت صحیح است
.فرزند حاصل از ازدواج موقت
بین فرزند حاصل از ازدواج موقـت و دائم تفاوتی نداشته و از تمامی حقوق منجمله ارث و نفقه ازدواج مـوقت برخوردار می باشد و نفقه فرزند بر پدر واجب است.
در ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی بیان شده «طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است، مشروط بر این‌که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از ٦ ماه و بیشتر از ١٠ماه نگذشته باشد.»
همچنین براساس ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی حضانت و نگهداری از فرزندان حق و تکلیف والدین معرفی شده و از آن‌جایی که پدر سرپرست خانواده محسوب می‌شود، هزینه‌های نگهداری از فرزندان نیز برعهده اوست.
مهریه
تعیین مهریه در عقد موقت الزامی می باشد و زن به محض انعقاد عقد، مالک مهر می شود. قانون مدنی نیز در موارد ۱۰۹۵ تا ۱۰۹۸ شرایط محقق شدن مهریه در ازدواج موقت را بیان کرده است.
همچنین اتفاقاتی مانند فوت زن در زمان ازدواج، عدم‌نزديکی شوهر با زن، اتمام مدت عقد یا بخشيدن زمان عقد از طرف شوهر مهر را ساقط نمی کند.
راه اثبات نمودن مهریه در زمانی که سند وجود نداشته باشد
ممکن است طرفین ازدواج موقت تنها به خواندن صیغه ی محرمیت اکتفا کرده و آن را ثبت نکرده باشند. خانواده هایی که در هنگام نامزدی صیغه ی محرمیت می خوانند، باید بدانند که ممکن است طرفین یا یکی از آن ها پس از اتمام زمان عقد تمایلی به ثبت کردن ازدواج موقت به دائم نباشند.
با توجه به این که اجباری برای این کار وجود ندارد، چنانچه مهریه ی ناچیزی نیز تعیین شده باشد مرد با پرداخت آن خود را از دین خارج خواهد نمود.
اما اگر مهریه ی زیادی تعیین شده باشد و دختر آن را طلب نماید، راه اثبات آن تنها از طریق شهادت دو زن و یک مرد یا شهادت دو مرد است. البته در اثبات مهریه در عقد موقت مهم ترین مدرک، اقرار طرفین است.
مراجعه برای مطالبه مهریعه
چنانچه سند رسمی ازدواج وجود داشته باشد، برای مطالبه ی آن باید به اداره ی رسمی اجرای ثبت رفت. در این مواقع ابتدا درخواست صدور اجراییه اجرا خواهد شد. سپس این اجراییه به شوهر ابلاغ خواهد گشت. چنانچه شوهر در زمان مقرری که در اجراییه آمده، اقدام به پرداخت مهریه ننماید، امکان توقیف اموال و ممنوع الخروج کردن وی از طریق اداره ی رسمی اجرای ثبت وجود دارد.
در بقیه موارد، با داشتن مدارک اثباتی، چنانچه مبلغ مهریه تا 20 میلیون تومان باشد، بایستی برای مطالبه ی آن دادخواستی را به مرکز شورای حل اختلاف ارائه دهند.
چنانچه مبلغ مهریه در ازدواج موقت بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، برای مطالبه ی مهریه باید به وسیله ی دادگاه خانواده اقدام نمود.
بذل مدت
بذل مدت در ازدواج موقت به چند صورت میسر می شود:
۱)انقضای مدت تعیین شده ازدواج موقت.
۲)اراده ی مرد مبنی بر پایان عقد موقت.
۳)مورد سومی هم می توان مقرر کرد و آن زمانی است که طرفین توافقی در شروط ضمن عقد دال بر وکالت زن مبنی بر داشتن حق بذل مدت عقد را داشته باشد.
طلاق
صیغه برای زمان مشخصی جاری می شود. بنابر این با اتمام زمان آن، صیغه فسخ خواهد شد و دیگر به طلاق نیازی ندارد. اما اگر مدت زمان ازدواج موقت طولانی باشد ( به عنوان مثال صیغه 99 ساله) برای جدایی بایستی طلاق صورت بگیرد
