د.ر دین اسلام،به وصیت هر شخص قبل از فوت،اشاراتی شده است، لذا این امر،مستحب میباشد.
ابتدا قبل از هر اقدامی،باید ورثه فرد مشخص شود،که توسط یکی از فرزندان،دادخواست نحصار وراثت،داده می شود.
مدارکی از قبیل:نام وراث،گواهی فوت و لیست اموال باید ارائه شود.
وصیت نامه برای جلوگیری از مشکلات خانوادگی بعد از فوت متوفی،برای تعیین تقسیم اموال و آگاهی از بدهی های شخ ص می باشد.
نوشتن وصیت نامه در اسلام یک سابقه طولانی دارد،افرادی که وقت انجام بعضی امور زندگی خود را ندارند این امور را به شخص دیگری واگذار می کنند.
تنظیم وصیت نامه،در اسلام کار بسیار خوب و پسندیده است که البته مزایای بسیاری هم در پی دارد.
وصیت نامه به چند دسته تقسیم می شود:
وصیت نامه عادی که در این نوع، شخص با دست خط خود، وصیت نامه را تنظیم کرده است و تاریخ و امضای او در وصیت نامه درج شده است.
وصیت نامه رسمی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده،و اعتباری همچون وصیت نامه های رسمی دارد.
وصیت نامه سری که شخص پس از تنظیم،آن را در مکانی مخفی،یا به دست وکیل خود به امانت می گذارد.
وصیت نامه شفاهی که موصی باید در حضور دو نفر شاهد وصیت خود را اظهار داشته و یکی از این دو شخص گواه،اظهارات شفاهی را با تعیین دقیق سال،ماه،روز و محل وقوع وصیت نوشته و موصی و شاهد دیگر آن را امضا کنند.
همان طور که توضیح داده شد، تنظیم وصیت نامه،مستحب است اما عمل کردن به وصیت نامه توسط بازماندگان متوفی،امری بسیار واجب است که پس از مرگ، باید طبق وصیت نامه به آن عمل شود.
به عبارتی وصیت باید دارای ارزش مالی باشد و از آوردن مواردی که نامشروع است مانند وصیت مشروبات الکی یا مواد مخدر در آن خود داری کرد.
اموال عمومی و وقف شده را نمی توان وصیت کرد.
موصی نمی تواند هیچ کدام از وراث را از ارث محروم نماید.
شخص وصیت کننده،فقط می تواند یک سوم از اموال خود را وصیت کند.
نکته قابل توجهی که باید به آن اشاره کرد شرایط وصیت کننده می باشد:
1_از نظر عقلی باید سالم باشد.
2_از روی اجبار وصیت نکند.
3_وصیتش دارای منافع حلال عقلایی باشد.
با توجه به احکام شرعی،خمس، زکات،مظالم،دین از اصل اموال بر داشته شود.
در ابتدای محاسبه ثلث اموال ابتدا باید به هزینه های کفن و دفن میت،به صورتی که در خور میت باشد،
در مرحله بعدی بدهکاری میت به مردم،
مهریه زن(در صورتی که مهریه زن معادل اموال فرد باشد،کل مال به ایشان می رسد و هیچ کدام از ورثه سهمی نخواهند برد)
حج واجب.
اگر بعد از مرگ وصیت کننده،وصیت متوفی مورد دستکاری قرار بگیرد،قطعا باطل و حرام است. حتی اگر فرزندان، محتاج اموال میت باشند.
اما خود فرد، می تواند قبل از مرگش از وصیت خود برگردد.
سوالی که می تواند برای ما پیش آید این است آیا فرزندی که قبل از پدر یا مادر خود فوت کند جزو ورثه حساب می شود؟ در کل اگر فرزند قبل از والدین یا زن قبل از شوهر و برعکس فوت شود، شخصی که زودتر فوت شده وارث اموال به شمار نمی آید.
اگر بر سر تقسیم ارث مشکلاتی به وجود بیاید، دادگاه بر اساس قوانین، در مورد نحوه تقسیم ارث تصمیماتی را خواهد گرفت.
