انواع سهم الارث

بعد از فوت متوفی تمامی اموال و دارایی وی با سهامی مشخص میان وراث تقسیم می‌شود که میزان دریافتی سهم الارث به قرابت خویشاوندی وابسطه می‌باشد. خویشاوندان نزدیک اشخاصی که نسبت دور تری دارند را از ارث محروم می‌نمایند. در طبقه اول وراث یکدیگر را از ارث محروم نمی‌کنند بلکه فقط موجب می‌شوند که سایر نزدیکان درجه یک متوفی ارث کمتری از مرحوم ببرند.
یکی از نکاتی که در خصوص سهم الارث می‌بایست بدانیم این می‌باشد که، تا قبل از فوت مورث نمی‌توان نسبت به دو سوم مال(ترکه) تصمیمی گرفت و اراده مورث و وراث هیچ تاثیری ندارد. بعد از فوت، وراث می‌توانند بنابر قواعد موجود نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش ترکه اظهار نظر داشته باشند.

ماده ۸۶۷ قانون مدنی در خصوص انتقال ترکه به وراث را هم زمان با مرگ مورث می‌دانند.
در خصوص سهم الارث افراد ترنس(تراجنسیتی) در ماده ۹۳۹ قانون مدنی اینگونه بیان شده است که: اگر وراث خنثی باشند، میزان سهم الارث این افراد به شرح ذیل می‌باشد: اگر علائم رجولیت بر علائم اناثیت غالب باشد سهم الارث یک پسر را به ارث می‌برد و در صورتی که علائم دختر غالب باشد، سهم الارث یک دختر را به ارث می‌برد. شرایطی ممکن است وجود داشته باشد که هیچ یک از علائم بر دیگری غالب نباشند در همچنین مواقعی فرد، نصف مجموع سهم الارث را می‌برد.
تلکیف بدهی ها و دیون قبل از تقسیم ارث:
بر اساس ماده ۸۶۸: مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی‌گردد جز در مواردی که بعد از ادای حقوق و دیون، به ترکه میت معلق می‌گیرد که در موارد ذیل به آنها می‌پردازیم؛
۱. قیمت کفن میت و حقوقی که به اعیان ترکه تعلق دارد مانند عینی که به رهن تعلق دارد.
۲. دیون و واجبات مالی میت
۳. وصیت متوفی تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آن ها
انواع ارث شامل فرض و قرابت می‌باشد که در ماده ۸۹۳ در این خصوص توضیحاتی ارائه داده شده است؛ وراث بعضی به فرض، بعضی‌ها قرابت و گاهی اوقات به فرض و قرابت ارث می‌برند.
صاحبان فرض: به اشخاصی می‌گویند که سهم آنها از ترکه مشخص شده است. اشخاص معنیه را فرض می‌نامند عبارت اند از؛ نصف، ثمن، دو ثلث و سدس ترکه.( مادر، زوج و زوجه اشخاصی هستند که به فرض ارث می‌برند.)
صاحبان قرابت: به اشخاصی می‌گویند که سهم آنها از ترکه مشخص نمی‌باشد.
همانطور که گفته شد گاهی افراد هم به موجب فرض و هم قرابت ارث می‌برند که عبارت اند از: پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی یا ابوین و کلاله امی(کلاله به معنای احاطه می‌باشد و خواهران و برادران متوفی را به این دلیل کلاله می‌نامند که در اطراف میت قرار دارند و آو را احاطه کرده اند)
در خصوص نحوه ارث بردن وراث ماده ۹۰۵ قانونی مقرر می دارد: از ترکه میت، هر صاحب فرض، حصه خود را می برد و بقیه به صاحبان قرابت می رسد و اگر صاحب قرابتی در آن طبقه مساوی با صاحب فرض در درجه نباشد، باقی به صاحب فرض رد می شود مگر در مورد زوج و زوجه که به آن ها رد نمی شود لیکن اگر برای متوفی وارثی به غیر از زوج نباشد زائد از فریضه به او رد می شود.